De voorspellingen over hoe het met ons zal gaan na de coronacrisis vliegen ons om de oren. De wereld zal duurzamer worden. We gaan er meer voor elkaar zijn. De natuur krijgt weer een kans. Of …. we gaan zo snel mogelijk op oude voet verder. We raken als samenleving meer en meer verdeeld en economische vluchtelingen komen massaal naar het rijke westen. Wat het zal worden? Misschien komt elke voorspelling wel een (klein) beetje uit.
Over de toekomst van zingeving schreef huisarts Danka Stuijver op 13 april een column in de Volkskrant met als titel
‘Zoektocht naar zingeving wordt een enorme luxe’.
Ze doelt op millennials die alleen maar willen werken in een droombaan. Zij (en misschien wel de meesten van ons) zullen straks blij moeten zijn met welk werk er maar beschikbaar is, voorspelt Stuijver. Als het nodig is ga je maar aspergesteken, of vakken vullen.
Daar zit zeker iets in, maar of dat ook het einde is van zingeving, betwist ik. Haar visie op zingeving gaat uit van een zelfontplooiingsideaal. In dat ideaal sta jij centraal en gaat het om het realiseren van jouw beste leven. Als dat is wat je onder zingeving verstaat: het uitkomen van al je dromen, alleen maar doen wat je leuk vindt, ja, dan kunnen de komende jaren weleens zure jaren worden.
Gelukkig is dit een beperkte visie op zingeving. Zingeving heeft zeker te maken met leuk, lekker en fijn, maar zingeving is veel meer. Gert Biesta, hoogleraar onderwijspedagogiek, zegt in een lezing* dat het niet gaat om de vraag wíe je bent, maar om hóe je bent. Dat is volwassenheid. Zingeving begint met aangesproken worden.
Zo bezien wordt de zoektocht naar zingeving juist een enorme noodzaak.
Misschien maken we straks onze loopbaankeuzes niet meer vanuit de vraag waar jij het meest gelukkig van wordt, maar vanuit de vraag waar je het meest nódig bent.
Het mooie is dat dát nou juist is waar zingeving vooral om draait: je van betekenis weten. Dat hoeft niet altijd leuk te zijn.
Het gaat om hoe je reageert op wat er op je pad komt. Dat bedoelt Biesta met aangesproken worden. Ben je in staat om je aan te passen aan wat er van je gevraagd wordt, kun jij doen wat nodig is? Kun je een leuk mens blijven als het niet om jouw plezier draait?
Geen persoonlijke behoeftebevrediging meer, maar volwassen reageren op wat er van je gevraagd wordt. Het wordt een opgave voor ons allemaal. En zingeving hoeft daar geen seconden onder te lijden.
Heidi Jansen
*ik zou willen dat ik wist waar ik dit gelezen heb. Ik heb wel een notitie gemaakt, maar ben vergeten de exacte bron te noteren.
