‘Jij moet klanten eens wat opener benaderen.’
‘Wat deed je de opening van die presentatie gestructureerd en duidelijk.’
Als dit reacties van collega’s op jouw functioneren zouden zijn, is dat een wereld van verschil. Dat zie jij natuurlijk ook, maar uit onderzoek* blijkt nu waaróm het eerste niet en het tweede wel werkt.
Kritische feedback met de nadruk op wat er anders moet, belemmert leren. Dat komt door drie dingen. Ten eerste kunnen we alleen door onze eigen ‘lens’ naar de wereld kijken en zien daardoor alleen wat wij kunnen en willen zien. De ander kan daardoor vaak niets met onze opmerkingen. Wat we zeggen zegt meer over ons dan over de ander. Ten tweede ‘sluiten’ onze hersens zich bij kritiek. We kúnnen niet opnemen wat er gezegd wordt. We leren alleen als we ons veilig en nieuwsgierig voelen. In onze comfortzone dus. Ten derde: mensen groeien door de focus op wat bij hén werkt. Het is dus de kunst om te zien wat bij jouw collega goed gaat. Algemene conclusies en ideeën over goed functioneren blijken bovendien vaak niet waar.
Dus merk het op als je collega iets goed doet.
Zeg op dat moment: ja, dit, wat je hier doet, dat werkt goed. Ik zie je …… doen. Iemand kan dan zelf even stilstaan bij wat er goed werkt en hoe hij of zij dat doet. Zeg ook wat jou specifiek opvalt. Alleen maar zeggen dat iemand goed in iets is, zegt niet zoveel. Als je kunt specificeren en zeggen wát je hebt gezien of gehoord, kan de ander er meer mee.
Als feedback niet op het moment zelf gegeven kan worden en je bespreekt een probleem of vraag later, help de ander dan door drie vragen te stellen:
Wat loopt op dit moment goed in je werk? (je brengt de ander in zijn/haar comfortzone)
Wat deed je in het verleden bij een probleem als dit? Wat werkte toen?
Wat ga je inzetten waarvan je al weet dat het werkt?
Daarna kun je een of twee adviezen toevoegen. Ga ervan uit dat de ander de oplossing al weet.
Conclusie van het onderzoek: kritische feedback levert niets op. Het zorgt voor een sfeer waar collega’s zich niet veilig voelen. We leren en groeien alleen als mensen die ons meemaken en om ons geven, ons vertellen wat zij ervaren over ons functioneren. En dan vooral als ze iets opmerken dat werkt. Samenwerken wordt daar bovendien een stuk leuker van.
Heidi Jansen
* Harvard Business Review, maart-april 2019
