Het was een jaar met bijzondere voorvallen. Ik liep een zware hersenschudding op door een val van een ladder, kreeg een auto-ongeluk en sinds een paar weken ben ik naast mijn werk ook mantelzorger voor mijn man. Het is een jaar waarin niets loopt zoals ik dacht. Ik had andere plannen. Ik wilde volop bezig zijn met de uitbouw van Buro Waai en met mijn promotieonderzoek. Dat gaat nu allemaal iets minder snel dan ik zou willen. Gelukkig komt het met de gezondheid van mijn man weer goed, maar herstel zal nog wel even wat tijd vragen.
En zo zit ik midden in echte zingevingsvragen.
Deze gebeurtenissen dwingen me namelijk om na te denken over wat belangrijk is in mijn leven. Ik zie mezelf graag als een harde werker die zich nergens door laat stoppen. Mantelzorg en uitval door ongelukken passen daar niet bij. Dat is iets voor later (dacht ik). Herstel van een hersenschudding en mantelzorg vragen echter vertraging, de tijd nemen, er voor de ander zijn, je plannen op de tweede plaats zetten. Ik vind dat lastig.
Ik ben niet trots op wat ik voel.
Waarom heb ik zo’n moeite met een beetje langzamer werken? Kan ik me niet wegcijferen voor een geliefde ander? Ben ik zo egoïstisch?
Te weten dat dit iedereen wel in de een of andere vorm overkomt, geeft troost. Deze vragen zijn er namelijk ook als je kinderen krijgt, ziek wordt, ontslagen wordt of met pensioen gaat. Zo’n nieuwe situatie dwingt je om na te denken over wie je bent en wilt zijn. Je oude manier van leven is niet meer vanzelfsprekend en je moet je opnieuw leren verhouden tot de realiteit.
Dat geeft zingevingsvragen.
Zingevingsvragen dienen zich aan in situaties waarin je vertrouwde leven (tijdelijk) op zijn kop staat. Er zijn geen makkelijke antwoorden, gevoelens botsen met elkaar en je vraagt je af hoe het verder moet.
Crystal Parks, professor in de klinische psychologie aan de universiteit van Connecticut, is zingevingsexpert en heeft het over algemene zingeving, waarmee ze onze overtuigingen over onszelf en de wereld bedoelt en daarnaast heeft ze het over situationele zingeving. Dat laatste gaat over hoe algemene zingeving onze interpretatie van een concrete situatie beïnvloedt.
Mijn algemene zingeving biedt blijkbaar weinig ruimte voor vertraging en het opzij zetten van mijn eigen plannen.
Als ik dat ooit leer, zal het gemakkelijker zijn om zin te vinden in een leven met mantelzorg (of andere zaken die voor vertraging van mijn plannen zorgen). In je eentje is het vinden van een nieuwe weg best lastig. Je hoofd draait in kringetjes. Door te praten met anderen, te lezen over soortgelijke ervaringen en na te denken, kun je deze situatie misschien in een ander licht zien. Zo zie ik langzamerhand de praktijkles in zingeving die ik nu krijg als een waardevolle toevoeging aan mijn onderzoek naar zingeving. Maar makkelijk is het niet.
Zingeving is niet altijd leuk, het betekent ook je leren verhouden tot dingen die je eigenlijk niet wilt. Dat vraagt tijd. Het resultaat kan echter wel zijn dat je bijvoorbeeld meer ruimte krijgt voor het onverwachte, meer begrip hebt voor anderen en dat je ontdekt dat je meer aankunt dan je dacht. Dat klinkt goed. Ik krijg er bijna zin in.
